5 FAYDALI İPUCU
- Beslenme düzeninin mümkün olduğunca verimli olmasına gayret etmek
Beslenme düzeni ve uyku düzeni her zaman birbirini tamamlar ve destekler. Özellikle artık bu dönemden itibaren hedef hep mümkün olduğunca sabah 7.00 ve akşam 19.00 arası bebeğinizin günlük süt ve ek gıda ihtiyacını gün içine yayarak gelişimi için ihtiyacı olan kalorileri almasını desteklemek ki, gece onun için çok çok faydalı olan kesintisiz uzun uykuları uyuyabilsin.
Bu dönemde günlük süt öğünlerinin yanı sıra adım adım gündüz 3 ana öğün ek gıda saatlerini de oturtma süreci. Tabii bu bir anda olmuyor, yavaş yavaş gelişiyor.
Doktorunuzun önereceği beslenme planını adım adım günlük düzeninize adapte etmek bu dönemin gündem konularından olacaktır.
- Kaliteli uyku ortamı sağlamak
Kaliteli uyku ortamından kastettiğim bebeğin gündüz ve gece uyku saatinde kendi odasında, kendi yatağında, sessiz ve karanlık bir ortamda uyuması. Hatta burada bahsettiğim karanlık, zifiri mağara karanlığı. Ne kadar karanlık o kadar iyi. Bu derece yoğun karanlık hem gündüz uykularını uzatmasına, hem sabah erken uyanmaları engellemeye, hem de yazın normal uyku saatinde havanın kararmadığı dönemde yine rahat uykuya geçmesini sağlamak adına inanılmaz faydalı.
Düzenli olarak belli bir süre denediğinizde aradaki farkı siz de göreceksiniz zaten. Karanlık gece veya gündüz farketmez, bebeğe uyku sinyali verir, hem de hafif uyku geçişlerinde etrafta göreceği birşey yüzünden uykusunun açılmasını engeller. Dolayısıyla özellikle gündüz uykusundan da maksimum verimi almak için yine karanlık ortam yaratmanın büyük avantajları var. Ama uyanık olduğu saatlerde mutlaka günışığıyla iç içe olması önemli.
Bir de evet uyku ortamı sessiz sakin olsun diyorum ama siz evin içindeki diğer odalardaki normal ev hali seslerini engellemeyin, onlara da alışsın.
Burada elbette yine çok katı bir düzenden bahsetmiyorum, elbette dışarı çıktığınızda arabada da uyuyakalacak, pusetinde uyuyacak. Sadece bilmek lazım ki bu uykuların kalitesi yatağında karanlık ve sessiz bir ortamdaki gibi olmayabiliyor.
Özellikle evde olduğunuz zamanlarda salonda, aydınlıkta, gürültüde uyutmak yerine uyku ihtiyacına saygı gösterip daha kaliteli uyku ortamlarını kullanmak bana göre önemli ve faydalı. Çoğu zaman bu kaliteyi sağlayabilirseniz, bazı diğer zamanlar daha esnek olmak sorun olmayacaktır.
Bebeğim başka evlerde veya otellerde uyuyacağı zaman bu karanlığı nasıl sağlarım diye endişe etmeyin. Kalın siyah çöp torbalarını cama bantlarsanız yine bayağı bir karanlık olacaktır.
Artık bebeğiniz büyük ihtimalle istediği gibi dönebiliyor olacaktır dolayısıyla sırt üstü de yatırsanız o zaten kendine uygun pozisyonu alacaktır.
Halen önemli olan bazı güvenlik noktaları:
- Şiltenin bebeğin içine gömülebileceği şekilde yumuşak olmaması, güvenli bir sertlikte olması
- Şilteyi kaplayacağınız çarşafın şilteyi tam saracağından ve çıkmayacağından emin olmak
- Yatağında örtü, yastık, battaniye, tülbent, yatak koruyucusu vb hiçbir şeyin bulunmaması
- Oda çok sıcak olmamalı, bebeğiniz kesinlikle çok sıcak olmamalı ve terlememeli
- aydan itibaren doktorunuzun izniyle bir uyku arkadaşı bebeğinizin yatağına koymaya başlayabilirsiniz. Bu uyku arkadaşının ses çıkarmaması, ışıklı olmaması, üzerinde kopacak küçük cisimler olmaması ve sadece gerekiyorsa uyku öncesi rutini için yataktan çıkması, onun dışında hep yatağında kalmasını öneririm.
Bebeğiniz bu uyku arkadaşına ilgi göstermezse hiç şaşırmayın, ısrar etmeyin, yine de yatağında durmaya devam etsin. Ama yatağa koyduktan sonra bebeğiniz onu yere atıyorsa da odaya girip geri vermeyin oyun haline gelmesin. Bu konuda net olursanız bir süre sonra atmayı bırakır büyük ihtimalle.
Bir de daha önceki aylara ilişkin yazılarımda da bahsettiğim altı elbise tarzı bol uyku tulumlarından kullanmaya başlamadıysanız henüz, çok geç olmadan başlayın derim çünkü bu tarz uyku tulumlarının avantajı saymakla bitmez. Gece üşüdü derdiniz yok, güvenli, bebeğin uyku saatleri ile bağdaştırdığı ona güven veren ve her uyuduğu farklı ortamda kullanabileceğiniz tanıdık bir uyku objesi. Ve de bebeğiniz büyüdükçe yataktan dışarı atlama teşebbüslerini geciktirmenize yardımcı olacaktır.
Not: Biraz masraflı biliyorum ama görüntülü monitör bebeğiniz uyurken onu takip edebilmek için yapabileceğiniz en iyi yatırımlardan biri. Uzun aylar, yıllar kullanacaksınız büyük ihtimalle. Eğer hala almadıysanız mutlaka öneririm.
- Bebeğinizin ayına uygun bir günlük beslenme ve uyku düzeni takip etmek
Elbette bu robotik bir düzen değil, hep artı eksi 15-30 dakikalık esnekliklerimiz var bebeğin yorgunluk durumuna göre ama yine de tutarlı bir genel düzen dahiline kalabiliyoruz.
Ve elbette halen bebeğinizin uyku sinyallerini takip etmek de çok önemli olmaya devam edecek, bu hiç değişmeyecek olan birşey, diğer taraftan bebeğiniz için gün içinde kaliteli uyku adına çok daha verimli olan uyku dalgaları var, amacımız bebeğinizin bunlardan maksimum şekilde faydalanmasını sağlamak.
Gündüz uykusunu toplam 2,5-3,5 saat civarı ve genelde 2-3 uyku şeklinde düşünebilirsiniz. 6-7 ay arası halen 3 uyku ve 7-8 ay arası 2 uykuya geçiş genelde yaygın. Ama elbette her bebek farklı gündüz uykularının durumuna göre bunu ayarlayabilirsiniz. Bu dönemin sonunda en geç genelde 2 uykuya geçmiş oluyor bebekler.
- Sabah yine bebeğinizi en geç saat 7.00’de uyandırıp güne başlamanızı öneririm.
- Sabah uykusu için en verimli uyku dalgası saat 9.00 civarı başlar (bu yaşlarda 9.15-9.30 civarına kayabilir), bu saatler civarında başlayan sabah uykusu özellikle zihinsel gelişim açısından kıymetlidir (öğlen uykusunu 2 saatten kısa uyuyorsa sabah uykusunu en fazla 1 saat civarı uyutmanızı öneririm).
- Öğlen uykusu için en verimli uyku dalgası bu yaş için saat 12.30 – 13.00 civarı bir saatte başlar, bu saatler civarında başlayan öğlen uykusu özellikle fiziksel gelişim açısından kıymetlidir. En uzun uykunun hep bu uyku olmasını hedefleyin (ortalama 2 saat civarı) ve diğer sabah ve 3. uykuyu ona göre ayarlayın derim ben çünkü bu uyku kısa oldu mu ya öğleden sonra perişanlık oluyor ya da 3. uyku çok geç ve uzun olduğu için gece uykusu düzeni bozulabiliyor.
- 3. uyku dediğim gibi sadece öğlen uykusu ve akşam uykusu arasında bebeğin çok yorulmadan dayanmasını sağlayacak kısa bir kestirme uykusudur. 17.00 civarı sonlanması iyi olur ki akşam uykusu olumsuz etkilenmesin. Zaten en geç 7-8 ay arası genelde biter veya bitirmek gerekebilir. Tabii bunun olabilmesi için sabah ve öğlen uykularının güzel oturmuş olması gerekir. Bir de 3. uykunun bitiyor olduğu noktada sabah uykusunu 9.15-9.30 civarı başlayacak şekilde yavaş yavaş ileri alırsanız, öğlen uykusu da buna paralel biraz ileri kayacaktır, bu şekilde 3. uyku olmadan da yine akşam normal uyku saatine kadar çok yorulmadan dayanabilir.
Sonra yine akşam tüm uyku öncesi rutinler uygulanıp saat ortalama 19.00 civarı gece uykusu başlangıcı olarak düşünülebilir.
Tabii ki 2 uykuya yeni geçilen süreçte yine de akşam daha erken uykusu gelebilir, bu alışma döneminde gerekirse 18.00-18.30 gibi çok daha erken yatırmaktan çekinmeyin. Alıştıkça yine bu 19.00 civarına doğru yine ileri kayacaktır.
- Uyku öncesi rutini uygulamak
Uyku öncesi rutini, bebeğinizi karanlık ve sakin uyku ortamına götürdüğünüz zaman 10-15 dk civarı altını değiştirmek, ninni söylemek, kitap okumak, kucağınızda sırtını sıvazlamak gibi mümkünse hep aynı sırada uygulayacağınız bir düzen. Herkes farklı bir düzen kurabilir, yeter ki sakin aktiviteler olsun ve her uyku saatinde aynı aktiviteler aynı sırada uygulansın.
Burada amaç bebeğinizi uyutmak değil, sadece sakinleşmesine, gevşemesine destek olmak ve de en önemlisi bebeğe uyku zamanı sinyalleri vermek. Yukarıda bahsettiğim saatlerden 10-15 dakika önce mutlaka odaya gelip rutin sürecini başlatmak iyi olur, böylece yorgun hale gelmeden ortalama bu süreler dahilinde tekrar uykuya dalmış olur.
Gece uykusu öncesi rutininize banyo da ekleyebilirsiniz. Elbette ki gece uykusu öncesi olan rutin banyo sonrası giyinme ve beslenme gibi aktiviteler de içerdiği için gündüzden daha uzun olması normaldir.
- Yatağa uyanık koymak
Şu noktaya kadar rutinini uyguladıktan sonra uyanık halde yatağa koyup kendi kendine desteksiz (emmeden, sallanmadan vs) uyuyakaldığı bir düzen kurduysanız ne mutlu size, işiniz çok daha kolay.